Cho trẻ học và chơi như thế nào là đúng và tốt?

0-3 tuổi là độ tuổi mà người lớn chúng ta chỉ có thể hiểu qua quan sát trực tiếp những đứa trẻ chứ không ai trong chúng ta có chút kí ức nào của chính mình trong độ tuổi đó. Bởi thế mà nếu không tinh ý quan sát và nhìn ra sự thực của trẻ, ta rất dễ chủ quan duy ý chí áp đặt lên trẻ con những ảo tưởng của ta.

Tôi chỉ xin chia sẻ với các bố mẹ như một người có nhiều cơ hội quan sát tường tận, tỉ mỉ và dài lâu các em bé trong độ tuổi này, tất cả những lý thuyết về trẻ em ở độ tuổi này đều cần được chính ta kiểm chứng và phản biện dựa vào quan sát thực.

Trước tiên, về việc ăn của trẻ em.

Lâu nay, hoặc là các bà các em theo phương pháp truyền thống cho ăn cháo ăn bột tới 2,3 tuổi, hoặc là các mẹ cấp tiến học cặn kẽ các phương pháp ăn dặm từ kiểu Nhật đến tự chỉ huy,…Cả hai cách này đều có những bất cập nhất định.

Ở cách truyền thống, trẻ sẽ mất cơ hội học nhai, học phản xạ khạc nhổ, vị giác trẻ vốn đang rất tinh nhạy thì nay mất đi cơ hội trải nghiệm các vị thật, vị thanh. Cách cấp tiến hơn thì trẻ được học nhai, được ăn theo mức chúng có thể, được nếm các vị thanh và riêng, và như vậy rất tốt cho trẻ, nhưng mẹ thì có lẽ thật là vất vả khi chuẩn bị một bữa ăn cho con mà phải ninh cả nước daiso từ mười mấy thứ củ quả để con ăn được vài ml. Tôi không phản đối việc các mẹ vui vẻ hạnh phúc được chuẩn bị cho con, nhưng có lẽ đứa trẻ cũng sẽ thích hơn chăng được ăn cùng thức ăn với cả gia đình chứ không phải một chế độ đặc biệt? Nhìn lại cách các ông bà nhà ta xưa cho con cháu ăn giản dị đến lạ, nhà có gì thì trẻ ăn nấy, nấu mềm ra chút, kĩ hơn chút thôi. Và tôi đã áp dụng các này cho ba đứa con, cho tất cả các em bé học sinh. Hiệu quả nằm ngoài sức tưởng tượng của tất cả các nhà dinh dưỡng hay giáo dục, tất cả mọi đứa trẻ đều ăn uống vui vẻ, đều có phản xạ ăn tốt, bao gồm cả nề nếp ăn uống sạch sẽ đẹp đẽ, và chúng nó chẳng đứa nào béo phì cũng chẳng đứa nào suy dinh dưỡng, phom dáng đều chuẩn cả. Loại bỏ hoàn toàn chế độ cháo xay, tập ăn dặm bằng chút sữa yến mạch, chút nước cơm đặc,..rồi rất nhanh chuyển sang ăn cơm mềm, ăn thức ăn cùng cả nhà với điều kiện gia đình không ăn quá mặn, không quá nhiều các loại gia vị. Và thường thì đến khoảng 10 tháng là em bé đã không cần một chế độ ăn riêng biệt nào, 12 tháng có thể gặm đùi gà ngon lành.

Việc ăn như thế không chỉ để lớn, ăn còn để vui, và ăn là để học. Các cụ nói học ăn, học nói có lẽ có ý khác nhưng thôi thì tôi xin mượn câu này để nói, trẻ biết học ăn đúng cách, biết ăn uống đẹp mắt là cái đầu tiên bạn có thể dạy con và phải dạy con. Chuyện học nhai không chỉ là để học nhai, nó còn khiến cơ hàm của con bạn có cơ hội phát triển trọn vẹn, ý chí của con bạn vì thế mà nảy nở hết tầm mức của con. Nghe có vẻ lạ, tại sao việc nhai thôi cũng liên quan ý chí? Thế bạn có thấy ai có khuôn mặt V-line tự nhiên mà có ý chí mạnh hơn những người có xương quai hàm vuông vức? Nói vui mà không vui, thực sự việc học nhai liên quan đến cơ xương, liên quan đến phát triển ý chí của trẻ. Tôi đã từng đón một em bé 5 tuổi ăn cháo xay đến mức khuôn mặt sáng bừng của em trở nên mất cân đối lạ thường do hàm quá ngắn, cơ hàm không phát triển, răng sữa hỏng.

Vậy đó, nuôi con – hãy thanh thản và chăm chút từng chi tiết nhỏ để con được trải nghiệm mọi cơ hội phát triển, đừng lo lắng đến những chuyện xa xôi và hoàn toàn là ảo giác về sự kích thích não bộ hay thể chất gì đó. Chỉ đơn giản cho con cơ hội được nhai, được ăn vui, thế thôi bạn đã dạy con về ý chí, về nề nếp, về tình yêu.