Trẻ em trong “cơn bão” công nghệ

𝑷𝒉𝒂̂̀𝒏 1 – 𝑩𝒖̛́𝒄 𝒕𝒓𝒂𝒏𝒉 𝒄𝒐̂𝒏𝒈 𝒏𝒈𝒉𝒆̣̂ 𝒕𝒓𝒐𝒏𝒈 𝒕𝒉𝒆̂́ 𝒈𝒊𝒐̛́𝒊 𝒉𝒊𝒆̣̂𝒏 đ𝒂̣𝒊.

Trong thời đại công nghệ phát triển mạnh mẽ ngày nay, bước đến đâu có công nghệ đến đó, tivi, máy vi tính, điện thoại thông minh, máy tính bảng với đủ loại chương trình, ứng dụng hấp dẫn … Có lẽ việc dễ dàng nhất là “phơi” trẻ em trước các loại công nghệ này dù bạn có muốn hay không. Và không phải ngẫu nhiên mà một người làm giáo dục ở Hoa Kỳ gọi bọn trẻ teen ây giờ là “screen-ager” thay vì là “teen-ager”. Công nghệ chen vào đời sống của trẻ em nhiều đến nỗi Viện Hàn lâm Nhi khoa Hoa Kỳ đã phải khuyến cáo phụ huynh không cho trẻ dưới 2 tuổi tiếp xúc với màn hình công nghệ với những lý do sau:

➊ Công nghệ cản trở sự phát triển toàn diện của trẻ và ngăn chúng tìm hiểu thế giới xung quanh là không gian ba chiều vốn rất quan trọng đối với trẻ nhỏ.

➋ Công nghệ ngăn trở mối quan hệ giữa người với người, tước mất thời gian chơi của trẻ, cản trở trẻ hòa mình với thiên nhiên.

Khi bàn đến công nghệ, cần bàn đến điều gì chúng ta nghĩ là tốt cho trẻ, đồng thời cần lưu tâm đến 𝒕𝒉𝒐́𝒊 𝒒𝒖𝒆𝒏 mà chúng ta tập cho trẻ từng ngày. Nghiện tivi hay công nghệ là thói quen tự chúng ta mang vào người, một cách rất từ từ, giống như nghiện rượu, nghiện thuốc lá hay bất cứ loại nghiện nào khác. Chính văn hóa gia đình góp phần rất lớn trong việc hình thành thói quen đó, khi mà cứ xong cơm tối thì cha một màn hình, mẹ một màn hình và bỏ con với một màn hình khác hoặc ngay cả khi chơi với con cũng lôi màn hình ra “dạy” cho con chơi, “dạy” cho con tiếp xúc với công nghệ từ sớm để sau này không kém chị kém em.

Dần dần, mưa dầm thấm lâu để đến một ngày bạn nhận ra mình không chịu được khi thiếu màn hình điện thoại hay Ipad và cũng đồng thời nhận ra rằng con mình không chịu được nếu thiếu cái tivi, đó là lúc thói quen đã hình thành và khi nó đã hình thành thì rất khó bỏ, đặc biệt là ở trẻ em. Lúc này, trẻ sẽ chỉ thích dán mắt vào màn hình, bất kể là tivi, điện thoại hay máy tính bảng…và không thích tham gia các hoạt động khác quan trọng đối với sự phát triển cả thể chất và tinh thần của chúng.

𝑻𝒓𝒆̉ 𝒄𝒂̂̀𝒏 𝒕𝒉𝒐̛̀𝒊 𝒈𝒊𝒂𝒏 𝒗𝒂̀ 𝒌𝒉𝒐̂𝒏𝒈 𝒈𝒊𝒂𝒏 đ𝒆̂̉ 𝒑𝒉𝒂́𝒕 𝒕𝒓𝒊𝒆̂̉𝒏, đ𝒆̂̉ 𝒕𝒉𝒂̀𝒏𝒉 𝒄𝒐𝒏 𝒏𝒈𝒖̛𝒐̛̀𝒊 𝒌𝒉𝒐̉𝒆 𝒎𝒂̣𝒏𝒉 𝒕𝒐𝒂̀𝒏 𝒅𝒊𝒆̣̂𝒏, 𝒎𝒐̣̂𝒕 𝒌𝒉𝒊 𝒕𝒉𝒐̛̀𝒊 𝒈𝒊𝒂𝒏 𝒕𝒉𝒐̛ 𝒂̂́𝒖 𝒙𝒂̂𝒚 𝒅𝒖̛̣𝒏𝒈 𝒏𝒆̂̀𝒏 𝒕𝒂̉𝒏𝒈 𝒄𝒉𝒐 𝒄𝒂̉ đ𝒐̛̀𝒊 𝒏𝒈𝒖̛𝒐̛̀𝒊 𝒂̂́𝒚 𝒃𝒊̣ 𝒎𝒂̂́𝒕 đ𝒊, 𝒌𝒉𝒐̂𝒏𝒈 𝒕𝒉𝒆̂̉ 𝒏𝒂̀𝒐 𝒍𝒂̂́𝒚 𝒍𝒂̣𝒊 đ𝒖̛𝒐̛̣𝒄, 𝒕𝒓𝒐𝒏𝒈 𝒌𝒉𝒊 𝒗𝒊𝒆̣̂𝒄 𝒎𝒂𝒏𝒈 𝒄𝒐̂𝒏𝒈 𝒏𝒈𝒉𝒆̣̂ đ𝒆̂́𝒏 𝒄𝒉𝒐 𝒕𝒓𝒆̉ 𝒄𝒐̀𝒏 𝒓𝒂̂́𝒕 𝒏𝒉𝒊𝒆̂̀𝒖 𝒕𝒉𝒐̛̀𝒊 𝒈𝒊𝒂𝒏 𝒔𝒂𝒖 𝒏𝒂̀𝒚, 𝒕𝒓𝒆̉ 𝒉𝒐𝒂̀𝒏 𝒕𝒐𝒂̀𝒏 𝒄𝒐́ 𝒕𝒉𝒆̂̉ 𝒄𝒉𝒐̛̀ đ𝒖̛𝒐̛̣𝒄, 𝒗𝒂̣̂𝒚 𝒕𝒂̣𝒊 𝒔𝒂𝒐 𝒄𝒉𝒖́𝒏𝒈 𝒕𝒂 𝒍𝒂̣𝒊 𝒏𝒐́𝒏𝒈 𝒍𝒐̀𝒏𝒈?

Nhiều phụ huynh ý thức được vấn đề đã rất băn khoăn về việc khi nào cho trẻ tiếp xúc với công nghệ và bao nhiêu là hợp lý vì thực tế là các trường học đua nhau trang bị công nghệ vào việc giảng dạy, đua nhau dạy vi tính cho trẻ sớm, hơn nữa, khi nhìn vào các nền giáo dục công tại nhiều nước phát triển trên thế giới, chẳng hạn như Hoa Kỳ, bạn sẽ tự rút ra kết luận: cần phải cho trẻ tiếp xúc với công nghệ càng sớm càng tốt, và nếu bạn không cho con bạn bắt đầu từ sớm, bạn là một ông bố bà mẹ đang phá hoại tương lai của con mình vì khi lớn lên nó sẽ không thể nào theo kịp với đời sống công nghệ hiện đại của ngày nay! Nhưng nếu bạn chịu dừng lại, chịu tìm hiểu kỹ hơn, bạn sẽ thấy rằng 🎯HOÀN TOÀN KHÔNG có một dữ liệu nào chứng minh điều này cả. Cả một xu hướng, trào lưu của thời đại không dựa trên một nghiên cứu xác thực, một minh chứng cụ thể nào, có chăng là hàng loại các quảng cáo rầm rộ, quy mô, bài bản, lâu dài của ngành công nghiệp với lợi nhuận khổng lồ thu được từ những chương trình, ứng dụng và thiết bị công nghệ dành cho trẻ nhỏ. Những quảng cáo chỉ nhắm vào mục đích lợi nhuận và đưa ra những kết luận không hề có minh chứng chỉ để phục vụ vào lợi ích riêng của họ, còn lợi ích thực của trẻ không hề được màng tới.

Vài năm trước Disney mua lại công ty Baby Einstein và quảng bá rất mạnh đây là chương trình giáo dục. Đã có nhiều phụ huynh tin tưởng và đặt mua. Sau đó tổ chức Campaign for Commercial-free childhood (tạm dịch Chiến dịch vì Tuổi thơ phi thương mại), để mắt tới chương trình Baby Einstein của Disney, nghiên cứu và tuyên bố chương trình này không được chứng minh là chương trình giáo dục. Sau đó Ủy ban Thương mại Liên bang Hoa Kỳ (Federal Trade Commission) đã quyết định không cho phép Disney tiếp tục quảng cáo chương trình này.

Nhiều cuộc nghiên cứu tại Hoa Kỳ về tác động công nghệ đối với phương pháp giáo dục trẻ, đặc biệt là trẻ nhỏ đều kết luận công nghệ 🎯 KHÔNG PHẢI là phương pháp tối ưu, như ở giáo dục mầm non, việc cô kể chuyện cho trẻ nghe bằng giọng truyền cảm sẽ giúp trẻ học được từ vựng hơn nhiều so với cho trẻ nghe một cái máy kể chuyện điện tử. Một nghiên cứu khác cũng ở Hoa Kỳ được thực hiện trong lớp học cho thấy việc học sinh thường làm khi ngồi trước máy vi tính là nhảy từ trang web này đến trang web khác, và rất ít thấy có sự đào sâu nghiêm túc vào một đề tài nào.

Tuy nhiên, mặc những nghiên cứu, những khuyến cáo, khuyến nghị, người ta vẫn cứ đổ xô chạy theo công nghệ, chạy theo tư tưởng số đông, đem nó về nhà cho con em mình càng sớm càng tốt. Các nền giáo dục công tại những nước phát triển đều tiêu tốn rất nhiều tiền để trang bị công nghệ vào trường học, như tại Hoa Kỳ, hàng tỉ đô la đã được bỏ ra mỗi năm cho mục đích này.

– Lược dịch từ bài nói chuyện của tác giả Joan Almon (*), chuyên gia giáo dục Steiner: https://www.youtube.com/watch?v=y5vqZFrA2FY)
(*) Joan Almon là một giáo viên mầm non với hơn hai mươi năm giảng dạy, một nhà giáo dục, tác giả của nhiều cuốn sách về giáo dục trẻ trong độ tuổi mầm non, tiểu học. Bà thường xuyên tổ chức nhiều hội thảo ở khắp nơi trên thế giới để chia sẻ các kiến thức về giáo dục trẻ em.